Carnuntum, niewielki podwiedeński region, wyrósł na prawdziwy diament austriackiego winiarstwa. Ledwie 30 kilometrów od centrum Wiednia można napić się najlepszych Zweigeltów Austrii a Blaufrankische rzucają wyzwanie tym z Burgenlandu.
Austriackie winiarstwo przeżywa swój najlepszy okres w historii. Dotyczy to win białych i czerwonych. A jeśli chodzi o te drugie, to obok uznanego Burgenlandu, tłoczącego najpoważniejsze interpretacje Blaufränkischa, należy zwrócić uwagę na mały region Carnuntum, leżący w pół drogi pomiędzy Wiedniem a Bratysławą, z północną granicą na Dunaju. Na ledwie 906 hektarach uprawia się w większości odmiany czerwone: Zweigelta i Blaufränkisch ale też Gruner Veltlinera oraz Weissburgundera i Chardonnay. Swoją nazwę wziął od rzymskiego obozu wojskowego, który był strażnicą północno-wschodnich rubieży imperium i stolicą regionu Panonia.
Dzięki programowi Carnuntum Academy przygotowanemu przez winiarzy regionu wraz z agencją Wine+Partners miałem możliwość przyjrzeć się bliżej apelacji i było to bardzo dobrym uzupełnieniem mojej ledwie kilkugodzinnej wizyty w tym miejscu latem 2021. Bardzo byłem rad temu programowi, albowiem Carnuntum pokochałem od pierwszego wejrzenia i bardzo cenię sobie tłoczone tam wina. Dodam, że dużą część mojego pobytu na VieVinum poświęciłem właśnie na ten region.
Terroir Carnuntum
Leżący między Karpatami a Alpami region przed milionami lat był morskim dnem stąd sporo tu wapienia.Do tego Dunaj naniółs tu dużą ilość kamienistego żwiru. Klimat Carnuntum to ciekawe połączenie wpływu wielu różnych uwarunkowań. Z północy napływają swobodnie chłodne masy powietrza, ze wschodu płyną masy ciepłego powietrza znad Niziny Panońskiej, z południa wyraźny jest wpływ Adriatyku a z zachodu sięgają nawet wpływy atlantyckie. Sprawia to, że klimat Carnuntum jest umiarkowany, kontynentalny, ze średnimi temperaturami niższymi niż w Bordeaux. Co więcej, jest tam dość sucho, z mniejszą roczną ilością opadów, niż np. we Florencji. Za to pada, kiedy deszcz jest najbardziej potrzebny, to znaczy już po zakwitnięciu i podczas zawiązywania się owoców. Czas zbiorów najczęściej jest suchy, co jest bardzo ważne dla ostatecznej jakości wina.
Mezoklimat regionu warunkowany jest również przez inne czynniki, przede wszystkim przez okalający go od północy Dunaj i leżące przy nim lasy łęgowe, które wpływają chłodząco na winnice. Mimo, że Carnuntum leży tuż przy jeziorze Neusiedl, jego ogrzewający wpływ jest znikomy, ponieważ oddzielone jest ono przez Góry Litawskie. Do tego niewysokie wzgórza regionu są pod stałym wpływem wiatrów, co sprzyja zachowaniu gron w dobrej kondycji i zapobiega wielu chorobom.
Rubinowy Zweigelt
Zweigelt, odmiana o której pisałem zupełnie niedawno, w mojej opinii najlepsze siedlisko znalazł w Carnuntum właśnie. Powstają tu jego najlepsze interpretacje z pojedynczych winnic ÖTW, ale motorem napędowym jest kategoria, która powstała w 1992, czyli Carnuntum Rubin. Co szósta butelka czerwonego wina z tej apelacji to właśnie Rubin. Jest to 100% Zweigelta winifikowanego w taki sposób, aby podkreślić owocowy profil wina, beczka stosowana jest z umiarem i na pewno nie jest nowa. Są to wina smaczne, pełne wiśniowego owocu i dobrej cenie – Rubiny od najlepszych producentów nie kosztują więcej, niż 12,5 EUR. Jak się okazuje, wina mają też doskonały potencjał dojrzewania. Znakiem rozpoznawczym Rubina jest grafika przedstawiająca Heidentor, umieszczona na kapsule.
Weingut Pelzmann Rubin Carnuntum 2019 to wino z Prellenkirchen położonego na wschodzie regionu. Ma bardzo przestrzenny, jasny, wiśniowo-czereśniowy nos, wsparty odrobiną dymu ale też mgnieniem umami i ziół. W ustach rześkie, wyraźnie soczyste, ze świeżą, drobną taniną , pestką wiśni i pikantnością. Niezbyt może złożone, ale dobrze skrojone wino. 88 punktów, 11 EUR.
Weingut Böheim Rubin Carnuntum 2020 ze wszystkich spróbowanych wydało się najbardziej ściśnięte i młode. Jak zwykle pełno owocu – wiśnie, czereśnie, jagody, alkohol nieco odstający, pojawiła się nuta wiśniowej nalewki. W ustach mocna budowa, ale przy tym dobra świeżość. Wino krzepkie, ale przyjemne w tej swojej półwyczynowej poetyce. 89 punktów, 11,9 EUR.
Weingut Artner Rubin Carnuntum 2020 prywatnie mąż Christiny Netzl, a zawodowo jeden z najbardziej uzdolnionych winiarzy Carnuntum, ze swoich żwirowo-wapiennych winnic w Höflein wytłoczył Zweigelta bardzo krzepkiego, z aromatami wiśni, śliwki, maliny i mlecznej czekolady, który w ustach jest równie owocowy, wspomożony przez leśne owoce, z delikatną pestką wiśni, dobrą wiśniową kwasowością, soczystą, drobną taniną i mnóstwem hedonistycznej przyjemności. 90 punktów, 12,5 EUR.
Weingut Taferner Rubin Carnuntum 2020 Zweigelt spod ręki młodej, bardzo utalentowanej i kurka, no bardzo ładnej (czekam na gromy!), Karoliny Taferner, to wino niezwykle powabne, z nutami kwiatowymi, galaretki wiśniowej, dojrzałej śliwki. W ustach smukłe, niezwykle owocwe- owoc gra tu pierwsze i drugie skrzypce – wiśnie, śliwki, szczypta jagód, delikatna kremowość w finiszu, mikroskopijna doza tanin i tony przyjemności. Przeczuwam, że młoda enolożka wkrótce doszlusuje do najlepszych winiarzy Carnuntum. 91 punktów, 11,9 EUR.
Weingut Familie Pitnauer Rubin Carnuntum 2005 wino, które było darem losu, albowiem jakieś szczęśliwe zrządzenie losu sprawiło, że kilku uczestników sesji otrzymało je w kartonie z próbkami. 17 lat na karku, ale ciągle żywe. Oczywiście, mieliśmy goździki, cedr, skórę ale było też mgnienie creme de cassis. W ustach gładkie, jak to stare wino, ma nuty powideł z leśnych owoców, goździków, skóry, słodkich przypraw ale przy tym niezwykle wytrawne, jeszcze pełne wigoru. Duża niespodzianka, bo kto czegoś takiego spodziewałby się po 17-letnim Zweigelcie. 92 punkty.
Najlepsze siedliska Carnuntum
Wiele w Carnuntum zmieniło się od momentu rozpoznania przez organizację Österreichischer Traditionsweingüter (ÖTW) najlepszych parceli i włączenia regionu w jej klasyfikację na burgundzką podobę. Oprócz prostej korzyści w postaci lepszych cen, wpłynęło to również bez wątpienia na prestiż tutejszych win. ÖTW wyróżniło 9 parceli uprawianych przez 20 producentów. Każda działka daje wyjątkowe wina, których jakość jest historycznie udokumentowana. W ramach Akademii Carnuntum kilka takich win wzięliśmy na warsztat, przekonując się na własnych podniebieniach o ich potencjale a także różnicach między nimi.
Weingut Familie Pitnauer Bienenfresser Göttlesbrunner Zweigelt Reserve 2019 było akurat wyjątkiem, albowiem ta winnica nie jest przez ÖTW klasyfikowana. Ale jest to Zweigelt z jednej żwirowo-lessowej parceli, który dojrzewał przez 18 m-cy w nowych i używanych barriques. Pachnie dojrzałą wiśnią, śliwką, lukrecją, gdzieś tam majaczy migdał z zielem angielskim. W ustach śliwka, czarna porzeczka i jej zdrowa kwasowość, drobne taniny i kawowo-pestkowy finisz. 89 punktów, 18,5 EUR.
Franz & Christine Netzl Ried Haidacker 1ÖTW 2019 to Zweiglet z parceli erste lage o podobnej kompozycji gleby, położonej we wsi Göttlesbrun. Jest bardziej kwiatowe, owoc jest jakby o ton jaśniejszy, ale zarazem bardziej intensywny. W ustach mocne, krzepkie, ale świeże, ze świetną drobniutką taniną, śliwką i jagodami, oraz kwaskowo-słonym finiszem. Nie wiem, czy z Zweigelta da się wycisnąć dużo więcej. Wspaniałe wino. 93 punkty. 179 zł (Wino i kieliszki).
Weingut Glatzer Blaufränkisch Bärnreiser 1ÖTW 2019 wapienne podłoże pokryte jest żwirem oraz półroczne dojrzewanie w nowych i używanych beczkach dały Blaufränkischa o aromatach malin, truskawek i śliwek z kakaowym proszkiem i tłuszczykiem pomadki – bardzo zmysłowych. Zaś na podniebieniu to wino mocne, super soczyste i lekko tylko pieprzne, jest sporo jedwabistej elegancji, niemało drobniutkich, gęsto ułożonych tanin i potencjału na kolejne 15 lat życia. Duża klasa. 93 punkty.
Dorli Muhr Ried Spitzerberg Obere Roterd 2019 1ÖTW grona z wydzielonej wapiennej parceli pokrytej piaskiem były deptane, po czym spontanicznie fermentowały a wino dojrzewało przez 20 miesięcy w dużych beczkach. Bardzo ładna to ekspresja Blaufränkischa, z aromatami fiołków, róży być może, wiśni, pikantnej zieloności. W ustach zaś z jednej strony wysycone smakiem – warstwy owoców, mineralności, ziół, pieprzności zszyte były leciutkim ściegiem, łączyły się z filigranową, kamienną taniną i dawały razem długi niezwykle finisz. Na razie jeszcze ściśnięte, podwójna dekantacja ledwie je ożywiła – trzeba dać mu jeszcze co najmniej 3-4 lata, żeby się nim cieszyć. Wielka klasa to jednak i cieszę się, że dane było mi go spróbować. 94 punkty, 48 EUR (wina Dorli Muhr sprowadza Robert Mielżyński).
Inne wina z Carnuntum godne polecenia, których próbowałem w ostatnich dwunastu miesiącach:
Weingut Artner Blaufränkisch Selektion 2020 typowa dla stylu Christopha solidna koncentracja ciemnego owocu połączonego z pikentną korzennością, oparta na świetnej kwasowości i sutej materii. Niby dość podstawowe a z fajnym potencjałem. 91 punktów, 12,5 EUR.
Weingut Artner Ried Kirchweingarten 1ÖTW Carnuntum DAC 2019 gęsty Blaufrankisch o niesamowitej koncentracji owocu, solidnie pociągnięty beczkową czekoladą, posypany pieprzem, pełny dużej taniny, wiśniowej pestki a przy tym zdrowo kwasowy i długi. Na początku swojej drogi. 93 punkty, 31,5 EUR.
Weingut Glatzer Zweigelt „Dornenvogel“ 2020 Zweigelt po 15 miesiącach w beczce to wino o aromatach suszonej wiśni, wiśni z likieru ale też delikatnej nucie mięsnej i dymnej. W ustach dość taniczne, ale drobna to tanina, dużo ciemnego owocu rozjaśnionego jednak przez czereśniową wręcz świeżość, delikatnie korzenne w finiszu – duża przyjemność 90 punktów, 13,5 EUR.
Weingut Glatzer Ried Rosenberg 1ÖTW Carnuntum DAC 2019 to niezwykle elegancki i świeży blend Blaufränkischa, Zweigelta i Merlota. Świetnie gra tu czysty, esencjonalny owoc: malina, wiśnia, ale też dojrzała śliwa, wpisane w bardzo solidne beczkowe ramy, które ładnie podkreślą owocową treść wina. Duża klasa. 93 punkty, 26,5 EUR.
Weingut Philipp Grassl Ried Bärnreiser 1ÖTW Carnuntum DAC 2019 blend Zweigelta, Merlota i Blaufrankischa o bardzo czystym i powabnym nosie, pełnym nut wiśni, malin i śliwki w czekoladzie. Na podniebieniu nad wyraz smukłe i gładkie mimo swojej koncentracji, pełne owocu podbitego nutami korzennymi. Długie, apetyczne i z potencjałem na 10-15 lat. 94 punkty, 30,5 EUR.
Weingut Gerhard Markowitsch Ried Kirchweingarten 1ÖTW Carnuntum DAC 2019 wyżyny Zweigelta: piękne wino o aromatach wiśni i czereśni, słodkich przypraw, radosne, ale nie lekkomyślne, świetna koncentracja i oddech, nienaganna równowaga. 93 punkty, 31 EUR.
Weingut Gerhard Markowitsch Ried Rosenberg 1ÖTW Carnuntum 2017 to wino o bardzo ładnym, zmysłowym, kwiatowym nosie, gdzie rządzą tulipany a towarzyszy im śliwka , szczypta kakao i odrobina korzennych przypraw, w ustach gładkie, potoczyste, bardzo soczyste ale też jeszcze beczkowo młode – wino do picia za 5-7 lat. 94 punkty, 35 EUR.
Weingut Taferner Ried Bärnreiser 1ÖTW 2020 spontanicznie fermentowany Zweigelt w stylu zmysłowym, z nutami kwiatów, wiśniowej bombonierki, ziemi, soli i dojrzałych śliwek, leśnego poszycia. Wiśniowa kwasowość dobrze wtopiona w sutą materię, korzenne przyprawy dają pikantne tło dla gęstego, lekko tłustego owocu. 92 punkty, 149 zł (Wino i Kieliszki).
Jeśli będziecie w Wiedniu, zachęcam Was serdecznie do małej wyprawy do Carnuntum. W pół godziny znajdziecie się w miejscu, gdzie powstają jedne z najbardziej eleganckich i zrównoważonych czerwonych win Austrii a może nawet tej części Europy.
Degustowałem na zaproszenie winiarzy z Carnuntum.